PORADNIK KRWIODAWCY
Dlaczego warto zostać krwiodawcą i jak rozpocząć oddawanie krwi?
Krew jest lekiem, którego niczym nie można zastąpić. Podawana jest w stanach zagrożenia życia. Najnowocześniejsze i najbardziej skomplikowane zabiegi operacyjne nie byłyby możliwe
do wykonania, gdyby nie było krwi. Jedynym źródłem krwi są zdrowi ludzie, którzy rozumieją,
że oddanie krwi to rodzaj posłannictwa - ludzie tacy jak Ty!
Oddając krew możesz sobie wyobrazić, że dzięki Twojemu cennemu darowi krwi czyjeś życie zostanie uratowane. Ponownie będzie się mógł uśmiechać i przede wszystkim żyć! Osoba, która otrzyma Twoją krew pozostanie nieznana, ale pamiętaj, że ona też jest czyimś przyjacielem, rodzicem lub krewnym.
Jeżeli:
• jesteś osobą pełnoletnią, a nie przekroczyłeś 65-ego roku życia (dawca wielokrotny) lub 60-ego roku życia (dawca pierwszorazowy)
• czujesz się zdrowy
• ważysz nie mniej niż 50 kg
• pragniesz pomóc drugiemu człowiekowi
zjedz lekki białkowo-węglowodanowy posiłek, zabierz aktualny dokument ze zdjęciem i numerem PESEL, pozwalającym na stwierdzenie tożsamości i zgłoś się do Rejestracji w siedzibie naszego Centrum lub znajdź nas podczas jednej z wielu akcji wyjazdowych - miejsca i terminy znajdziesz na naszej stronie.
Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 marca 2021 r.:" Rejestracja kandydata na dawcę krwi i dawcy krwi 2.1 Zasady ogólne 1. Każda osoba zgłaszająca się do centrum musi zostać zarejestrowana, a cel jej wizyty odnotowany. 2. Dawca, który oddawał już krew lub jej składniki w dowolnym centrum musi być rejestrowany jako dawca wielokrotny. 3. Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi musi przedstawić dokument stwierdzający tożsamość (w tym za pomocą publicznej aplikacji mobilnej), zawierający zdjęcie oraz numer PESEL. W przypadku cudzoziemców, którzy nie mają nadanego numeru PESEL należy przedstawić dokument stwierdzający tożsamość zawierający: zdjęcie, serię, numer oraz rodzaj dokumentu stwierdzającego tożsamość".
Cudzoziemiec, który zgłasza się po raz drugi do oddania krwi powinien posiadać przy sobie dokument z numerem PESEL.
Zobacz, czy możesz oddać krew?
Bezwzględne przeciwwskazania do oddania krwi:
• poważne choroby układu: krążenia, pokarmowego, nerwowego, oddechowego, moczowego
• zakażenie chorobami zakaźnymi (np. HIV, żółtaczka, kiła)
• zachowania seksualne o podwyższonym ryzyku zarażenia chorobami zakaźnymi
• używanie środków psychoaktywnych
• choroby krwi
• nowotwory złośliwe
Czasowa niezdolność do oddania krwi:
1. zabieg operacyjny, endoskopia, tatuaż, przekłucie uszu i innej części ciała - uniemożliwiają oddawanie krwi na okres 4 miesięcy od momentu ich wykonania
2. pobyt w zakładzie karnym oraz 4 miesięcy po jego opuszczeniu
3. przebyte infekcje, gorączka, przyjmowanie antybiotyków - dwa tygodnie od zakończenia objawów lub leczenia
4. Po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki:
o 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze
o 48 godzin od szczepienia szczepionkami z inaktywowanymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, grypy
o 2 tygodnie od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (bez kontaktu z chorobą)
o 2 tygodnie od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą)
o 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi
o 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia.
o COVID-19 48 godzin od dnia podania szczepionki typu mRNA; 14 dni od dnia podania szczepionki wektorowej; 14 dni od szczepionki rekombinowanej Novavax, w przypadku szczepienia szczepionką niezarejestrowaną w UE decyzję o kwalifikacji podejmuje lekarz lub pielęgniarka kwalifikująca do oddania krwi , jednak okres dyskwalifikacji nie może być krótszy niż 28 dni. w przypadku wystąpienia niepożądanej reakcji poszczepiennej dyskwalifikacja ulega wydłużeniu na okres 7 dni od ustąpienia objawów tej reakcji
5. okres ciąży i 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży
6. pobyt w krajach, w których istnieje możliwość zakażenie wirusem Zachodniego Nilu - 28 dni. Po powrocie z krajów, w których istnieje zagrożenie możliwość zakażenia malarią - 6 miesięcy
Dopuszczalne odstepy między donacjami krwi pełnej a jej składników
O czym musisz wiedzieć przed oddaniem krwi.
Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakażony/a kiłą, HIV, wirusem żółtaczki zakaźnej B lub C. Jeśli test wypadnie dodatnio, nie zostanie przetoczona. Ponieważ od daty zakażenia np. wirusami żółtaczki, HIV do momentu wykrycia tych wirusów przez badania diagnostyczne może upłynąć okres nawet kilku miesięcy, dawca musi wypełnić kwestionariusz, w którym zadawane są także intymne pytania, które pozwalają określić, czy oddana krew będzie bezpieczna dla pacjenta. Pamiętaj o możliwości zarażenia drugiej osoby, mimo że badania diagnostyczne nie potwierdzają obecności czynników chorobotwórczych (tzw. okienko serologiczne) i nie oddawaj krwi, jeżeli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na możliwość zarażenia.
Ryzyko stwarzają:
• wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków.
• kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków.
• kontakty seksualne z wieloma partnerkami/partnerami.
• kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna.
• kontakty seksualne w celu zarobkowym.
• kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku AIDS, kiły lub żółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio.
• Nadużywanie alkoholu, stosowanie substancji psychoaktywnych.
Zdajemy sobie sprawę, że zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak niewielkie ryzyko przeniesienia zakażenia drogą krwi można dalej zmniejszyć jedynie wtedy, gdy będąc dawcą dokładnie przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulatnie odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane poufnie. Przy pozytywnych wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostaniesz o tym poinformowany/a przez lekarza.
Sposoby pobierania krwi
Pobieranie krwi metodą konwencjonalną tzn. krwi pełnej
Jednorazowo pobiera się 450ml krwi pełnej, która zawiera krwinki czerwone, krwinki płytkowe, krwinki białe i osocze. Krew pobiera się z pojedynczego wkłucia do żyły, do jednorazowych, jałowych pojemników z tworzywa sztucznego. Oddanie 450 ml krwi trwa ok. 5-10 minut. Przerwa pomiędzy kolejnymi pobraniami krwi pełnej nie może być krótsza niż 8 tygodni. W ciągu roku mężczyzna może oddać krew pełną 6 razy a kobieta 4 razy.
Pobieranie składników metodą aferezy
Zabiegi wykonuje się przy pomocy urządzeń zwanych separatorami, które umożliwiają pobieranie od dawcy tylko wybranych składników krwi. W ten sposób można pobierać:
• osocze
• płytki krwi
• krwinki czerwone (erytrocyty)
• krwinki białe (leukocyty) – wyjątkowo, na specjalne zamówienie ze szpitala
Pobieranie osocza - plazmafereza
• Objętość każdorazowo pobieranego osocza (bez antykoagulantu) nie powinna przekraczać 16% szacowanej całkowitej objętości krwi, obliczonej na podstawie płci, wzrostu i masy ciała dawcy odpowiada to w przybliżeniu 10 ml objętości obieranej na 1 kg masy ciała.
• Od jednego dawcy krwi osocze metodą aferezy można pobrać maksymalnie 33 razy w ciągu 12 miesięcy, a pojedyncza donacja nie może przekraczać 880 ml (wraz z antykoagulantem).
• waga ciała nie powinna być niższa niż 60 kg
Pobieranie płytek krwi - trombafereza
• Jednorazowo pobiera się 300-400 ml płytek zawieszonych w osoczu. Stosuje się zestawy jednorazowego użytku. Zabieg trwa od 1 do 2 godzin.
Pobieranie krwinek czerwonych - erytroafereza
• Jednorazowo pobiera się 600 ml krwinek czerwonych. Stosuje się zestawy jednorazowego użytku. Zabieg trwa ok. 1,5 godziny.
Pobieranie krwinek białych - leukafereza
• Jednorazowo pobiera się 200 ml krwinek białych. Stosuje się zestawy jednorazowego użytku. Zabieg trwa 2 godziny.